Inleiding
Gedragstherapie wordt vrij algemeen bij BDD toegepast. In
gedragstherapie staat het gedrag van de cliënt centraal. Hoe
men handelt bepaalt immers in belangrijke mate hoe men zich voelt. Wie
geneigd is om uit angst bepaalde zaken uit de weg te gaan, zal zijn
angst vaak eerder versterken dan verminderen. Wie niet goed weet hoe
hij zijn mening het beste naar voren kan brengen, zal eerder onzeker of
juist geïrriteerd worden. Wie niet heeft geleerd hoe hij zich
moet beheersen, zal gemakkelijk het slachtoffer worden van zijn eigen
impulsiviteit.
Verloop
Allereerst wordt het problematische gedrag geïnventariseerd,
vervolgens wordt getracht te achterhalen hoe en wanneer de klachten
zijn ontstaan. Als dat duidelijk is worden de (concrete en haalbare)
doelstellingen van de therapie geformuleerd. Vervolgens maakt de
gedragstherapeut samen met de cliënt een stappenplan. In
kleine stappen wordt met behulp van oefeningen en huiswerk naar het
doel gewerkt. Geregeld zijn er evaluaties.
Het doel is uiteraard om met beter passende gedragspatronen te reageren
Gedragstherapie is gericht op het opheffen van concrete problemen of
klachten. Voorbeelden van zulke klachten zijn: angstklachten,
fobieën, depressies, verslavingsproblemen en dwanghandelingen.
Het gaat er vooral om uw huidige klachten te verminderen. In een
gedragstherapie kunt u leren anders om te gaan met datgene waar u bang
voor bent of moeite mee heeft. Met behulp van de therapie kunt u
nieuwe, positieve ervaringen opdoen: in uw relatie, op uw werk of in
contacten met anderen. Daardoor groeit uw zelfvertrouwen en verminderen
de klachten.
Oorzaken
Soms kunnen ervaringen uit het verleden ter sprake komen. Psychische
klachten zijn soms terug te voeren op negatieve ervaringen in iemands
verleden. Door zulke ervaringen kan iemand ook negatieve
ideeën over zichzelf krijgen. Factoren in iemands omgeving
zijn ook van invloed op psychische klachten. Als iemand in
omstandigheden verkeert die het hem of haar moeilijk maken bevredigend
te functioneren, kan dat psychische klachten in de hand werken. Het is
dan ook belangrijk om zulke omgevingsfactoren te betrekken in de
behandeling. Ook belangrijke levensgebeurtenissen zoals een geboorte,
echtscheiding of sterfgeval kunnen psychische problemen in gang zetten
of verergeren. Soms is het zo dat psychische klachten of problemen
gekoppeld kunnen worden aan een bepaalde gebeurtenis of situatie. Als u
ooit op straat of in de tram in paniek bent geraakt, kan dat later
opnieuw gebeuren als u in dezelfde situatie komt. U heeft als het ware
geleerd om in een bepaalde situatie op een bepaalde manier te denken of
te handelen. Als dat negatieve gevolgen voor u heeft, kunnen ernstige
psychische problemen ontstaan. Het is niet altijd mogelijk om een
aanleiding te vinden voor het ontstaan van de klachten. Ook is het
meestal niet mogelijk om de aanleiding weg te nemen.
Vormen
In de loop der tijd hebben zich verschillende vormen van
gedragstherapie ontwikkeld. De belangrijkste vormen zijn: cognitieve
therapie, cognitieve gedragstherapie en constructionele
gedragstherapie. Het gaat daarbij om vergelijkbare vormen van
psychotherapie met een verschillend aangrijpingspunt.
Cognitieve therapie in combinatie met Cognitieve
gedragstherapie
Cognitieve therapie en gedragstherapie zijn steeds hechter verweven tot
cognitieve gedragstherapie. Cognitieve gedragstherapie kan dus zowel de
manier van denken en interpreteren van de cliënt
beïnvloeden, als diens manier van doen en laten. Soms ligt de
nadruk meer op denken, soms meer op doen en laten. In andere gevallen
werkt men gelijktijdig met beide aspecten.
Constructionele
gedragstherapie
De constructionele gedragstherapie heeft als uitgangspunt dat gedrag
tot stand komt onder invloed van factoren in de omgeving. Iedereen
heeft in zijn omgeving bepaalde dingen nodig om goed te kunnen
functioneren. De één voelt zich prettig als hij
hard kan werken, de ander als hij zich kan uitleven in een hobby.
Sommige mensen zijn in hun element als ze veel mensen om zich heen
hebben, anderen hebben juist rust nodig. Het streven in de therapie is
om zicht te krijgen op de omgevingsfactoren die een bevredigend
functioneren mogelijk maken. De constructionele gedragstherapeut richt
zich vooral op die momenten in uw bestaan waarop het goed met u ging.
Enkele methodes
Imaginaire
exposure (IE)
Procedure waarbij de cliënt wordt geholpen de angstige en/of
traumatische herinneringen zodanig te herbeleven dat verwerking kan
plaatsvinden. De nadruk ligt op herhaalde en langdurige herbeleving
waarbij (cognitieve en emotionele) vermijding tot een minimum wordt
beperkt.
Exposure in vivo (EV)
Geleidelijke confrontatie met de gevreesde situatie/plaats.
Stress-inoculatie
therapie (SIT)
SIT is niet zozeer één bepaalde behandeling als
wel een geheel van verschillende interventies samengevoegd in een
programma, gericht op het adequater (leren) omgaan met angst. De
belangrijkste onderdelen in het programma zijn: psycho-educatie,
relaxatietraining, ademhalingsoefeningen, rollenspellen, alsook
imaginaire oefeningen, cognitieve technieken en gedachtestop.
Resultaat
Uit onderzoek is gebleken dat gedragstherapie helpt bij angsten en
depressies. Er zijn bovendien aanwijzingen dat het goed kan helpen bij
verslavingsproblemen, relatieproblemen en impulsief of dwangmatig
gedrag. Dit betekent niet dat met behulp van gedragstherapie iedereen
wordt genezen. Sommige cliënten knappen helemaal niet op,
terwijl andere cliënten na afloop van de behandeling nog een
aantal klachten overhouden. Heel globaal geldt dat gedragstherapie voor
twee op de drie cliënten een duidelijke verbetering brengt,
terwijl één op de drie onvoldoende baat vindt bij
deze behandeling.
Duur
Gedragstherapie is meestal van beperkte duur. Van tevoren is niet
precies te zeggen hoe lang de therapie duurt. Dat verschilt van persoon
tot persoon. Als u en de psychotherapeut vinden dat de doelstellingen
van de therapie in voldoende mate bereikt zijn, kan de therapie worden
beëindigd. Gemiddeld neemt een behandeling tussen de tien en
vijfentwintig zittingen in beslag. Een therapiezitting duurt doorgaans
drie kwartier. Meestal komt u één keer per week
of eens in de veertien dagen. Voor nog uitgebreidere
informatie over cognitieve
gedragstherapie kunt u kijken op deze pagina:
links-therapie
Bron: hulpgids.nl